ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ: Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Το οικοσύστημά μας αλλάζει. Δηλαδή αλλάζει η ζωή μας. Πως έγινε; Τι φταίει; Πως θα επηρεαστούμε; Τι να περιμένουμε από το μέλλον;

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΝΑΝΕΩΣΗ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2024

7

scroll down

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΕΛΙΔΑΣ:

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: ΤΟ ΠΛΑΝΗΤΙΚΟ ΜΑΣ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ

Ας φανταστούμε τη Γη σαν ένα τεράστιο, ζωντανό ον.

Όλα τα φυτά, τα ζώα, τα μικρόβια, ο αέρας, το νερό και το έδαφος συνδέονται μεταξύ τους, δημιουργώντας ένα αλληλένδετο σύστημα που ονομάζουμε οικοσύστημα.

Το οικοσύστημα του πλανήτη μας είναι ένα πολύπλοκο και θαυμαστό σύστημα, γεμάτο αλληλεπιδράσεις και αλληλεξαρτήσεις. Η κατανόηση του τρόπου λειτουργίας του μας βοηθά να συνειδητοποιήσουμε τη σημασία της προστασίας του για το μέλλον όλης της ζωής στη Γη αλλά φυσικά και για τη δική μας ευημερία.

Ωστόσο πως συνδέονται μεταξύ τους τα διάφορα υπο-οικοσυστήματα;

Η τροφική αλυσίδα





Ξεκινάμε με τον ήλιο, που δίνει ενέργεια στα φυτά, μέσω της φωτοσύνθεσης.

Τα φυτά αποτελούν τροφή για τα φυτοφάγα ζώα, τα οποία με τη σειρά τους γίνονται τροφή για τα σαρκοφάγα.

Κάθε οργανισμός έχει το δικό του σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της ισορροπίας του συστήματος.

Κύκλοι θρεπτικών συστατικών





Τα θρεπτικά συστατικά, όπως το νερό, το άζωτο και ο άνθρακας, κυκλοφορούν συνεχώς στο οικοσύστημα.

Τα φυτά απορροφούν νερό και θρεπτικά συστατικά από το έδαφος, ενώ τα ζώα τρώνε τα φυτά για να λάβουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.

Τα θρεπτικά συστατικά επιστρέφουν ξανά στο έδαφος μέσω της αποσύνθεσης ή την εναπόθεση οργανικών ουσιών από τα ζώα και γίνονται εκ νέου διαθέσιμα για τα φυτά και στη συνέχεια για την υπόλοιπη τροφική αλυσίδα.

Ο Κύκλος του Νερού





Το νερό κυκλοφορεί συνεχώς μεταξύ της ατμόσφαιρας, της ξηράς και των ωκεανών.

Εξατμίζεται από την επιφάνεια υδάτινων σωμάτων όπως ωκεανοί και λίμνες, ανυψώνεται στην ατμόσφαιρα, συμπυκνώνεται σε σύννεφα και επιστρέφει ως βροχή, χιόνι ή χαλάζι, μια διαδικασία που συμβάλλει στη διανομή του γλυκού νερού σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Αυτός ο κύκλος είναι ζωτικής σημασίας για όλη τη ζωή και επηρεάζει διαφορετικά τα διάφορα οικοσυστήματα, δημιουργώντας μια ποικιλία ενδιαιτημάτων*.

*Ως ενδιαίτημα ορίζεται το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζει και αναπαράγεται ένα είδος, ένας πληθυσμός ή μια βιοκοινότητα

Ρύθμιση του κλίματος





Ας φανταστούμε το οικοσύστημά μας σαν ένα έξυπνο σπίτι που ρυθμίζει αυτόματα τη θερμοκρασία του. Ο "θερμοστάτης" του σπιτιού μας είναι τα δάση και οι ωκεανοί, που απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα (CO2) - ένα αέριο που παγιδεύει θερμότητα - από την ατμόσφαιρα.

Όταν η θερμοκρασία ανεβαίνει, τα δάση και οι ωκεανοί απορροφούν περισσότερο CO2, δροσίζοντας τον πλανήτη. Αντίθετα, όταν η θερμοκρασία πέφτει, απελευθερώνουν CO2, ζεσταίνοντας τον.

Μετανάστευση και διασπορά σπόρων





Τα ζώα βοηθούν στην επικονίαση των φυτών, διασπείρουν τους σπόρους και ελέγχουν τους πληθυσμούς των άλλων ζώων.

Τα φυτά, με τη σειρά τους, παρέχουν τροφή και οξυγόνο στα ζώα.

Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Η Κρίση του Οικοσυστήματός μας χωρίζεται σε 3 επιμέρους κρίσεις, όπου η καθεμία έχει τις δικές της αιτίες και αποτελέσματα, αλλά ταυτόχρονα αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, επιταχύνοντας ακόμα περισσότερο την υποβάθμιση του Οικοσυστήματός μας.

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ

ΑΛΛΑΓΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ

ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ

ΑΠΩΛΕΙΑ

ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ



Τι συμβαίνει με 2 λόγια

Η Μέση Πλανητική Θερμοκρασία (ΜΠΘ) ανεβαίνει και επηρεάζει πολλές από τις πολύπλοκες δημιουργίες του Οικοσυστήματος μας με επιπτώσεις στις ζωές των ανθρώπων και των κοινωνιών.



Πώς έγινε

Από τη βιομηχανική επανάσταση και μετά, σχεδόν όλες οι ανθρώπινες δραστηριότητες παράγουν επιπλέον αέρια του θερμοκηπίου.

Αυτά τα αέρια, στην πορεία του χρόνου, δημιούργησαν μια "κουβέρτα" γύρω από τον πλανήτη, η οποία γίνεται όλο και πιο "παχιά", μη επιτρέποντας στη ζέστη του ήλιου να αποδράσει στο διάστημα, όπως έκανε φυσικά μέχρι πρόσφατα.

Αυτό ανεβάζει την Μέση Πλανητική Θερμοκρασία.



Πώς μας επηρεάζει σήμερα

Στις ημέρες μας βιώνουμε την αρχή των επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής.

Ήδη πολλές χώρες, όπως και η Ελλάδα, έχουν βιώσει τρομακτικές πυρκαγιές και πλημμύρες.

Λιγότερες χώρες, προς το παρόν, έχουν επηρεαστεί με ξηρασίες και ελλείψεις νερού, με σημαντικές διαταραχές της παραγωγής τροφίμων, μείωση του ΑΕΠ τους και άλλα.

Αιτίες που έχουν ξεκινήσει να προκαλούν ένα νέο μεταναστευτικό κύμα , αυτό που αποκαλούμε κλιματική μετανάστευση.



Τι να περιμένουμε στο μέλλον

Το μέλλον επιφυλάσσει εκπλήξεις για όλες τις χώρες, καθώς ο ρυθμός επιδείνωσης των επιπτώσεων δεν μπορεί να υπολογιστεί με ακρίβεια.

Γνωρίζουμε πως θα βιώνουμε παγκοσμίως συχνότερες και εντονότερες καταστροφές.

Επίσης, ελλείψεις σε βασικούς πόρους, όπως τρόφιμα, νερό και φάρμακα. Θα περάσουμε από βαθιές οικονομικές υφέσεις και θα αντιμετωπίσουμε έντονη κλιματική μετανάστευση.



Βασικές Λύσεις

Οι Λύσεις στις οποίες μπορούμε να βασιστούμε στο μέλλον για την επιβίωσή μας και την καλύτερη δυνατή διαβίωσή μας, είναι η άμεση μετάβαση των χωρών, των αγορών και των κοινωνιών στη βιωσιμότητα.

Στη μετάβαση αυτή θα μας οδηγήσουν:

Ο εξορθολογισμός και η εξυγίανση των δραστηριοτήτων μας, με άμεση μείωση της χρήσης των ορυκτών καυσίμων
Η δημιουργία ενός δυναμικού κρατικού σχεδιασμού, βασισμένου στην πρόληψη και τη μέριμνα και με επίκεντρο τα συμφέροντα και την επιβίωση της Κοινωνίας
Η υποστήριξη και επιβράβευση πολιτικών και επιχειρήσεων που υποστηρίζουν και εφαρμόζουν την άμεση βιώσιμη μετάβαση



Τι συμβαίνει με 2 λόγια

Ο πλανήτης μας είναι γεμάτος από ρύπους κάθε είδους. Οι ρύποι αυτοί έχουν περάσει μέσα στο Οικοσύστημα υποβαθμίζοντας την ποιότητά του και καθιστώντας πόρους όπως τα τρόφιμα, το νερό και ο αέρας τοξικούς και επικίνδυνους για την υγεία μας.



Πώς έγινε

Η έντονη παραγωγή και ανάπτυξη του είδους μας τα τελευταία περίπου 200 χρόνια δεν συμπεριέλαβε τη λογική της βιωσιμότητας του οικοσυστήματος.

Έτσι ξεκίνησε να εισάγει στην γη, τον αέρα και το νερό χημικές ενώσεις που είναι πολύ δύσκολο να διασπαστούν από το Οικοσύστημα μας.

Τα μικροπλαστικά στις θάλασσες, το μονοξείδιο του άνθρακα (CO) στην ατμόσφαιρα και τα χημικά που χρησιμοποιούνται στην αγροτική καλλιέργεια, είναι λίγοι μόνο από τους ρύπους που καταλήγουν μέσα στον άνθρωπο και όλους τους ζωντανούς οργανισμούς στους οποίους βασίζει τη διαβίωσή του ο άνθρωπος.



Πώς μας επηρεάζει σήμερα

Οι ρύποι όλων των ειδών είναι κομμάτι της πραγματικότητάς μας εδώ και αρκετά χρόνια.

Πλέον μικροπλαστικά έχουν βρεθεί μέχρι και στους πλακούντες εγκύων γυναικών.

Οι μετρήσεις της ποιότητας του αέρα σε όλες τις μεγάλες πόλεις δείχνουν πως το πρόβλημα είναι εκτεταμένο ενώ ταυτόχρονα ο καρκίνος στους πνεύμονες είναι από τις κορυφαίες ασθένειες που μας απειλούν.

Η ρύπανση γνωρίζουμε πλέον πως μας επηρεάζει σωματικά και σε τομείς όπως η γονιμότητα, η εγκυμοσύνη, το ανοσοποιητικό σύστημά μας και πολλά άλλα.

Και βέβαια επηρεάζει και την ψυχολογία μας, αφού η ρύπανση του αέρα και του θορύβου μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη διάθεση και την ψυχική υγεία, οδηγώντας σε κατάθλιψη και άγχος.



Τι να περιμένουμε στο μέλλον

Όσο δεν μειώνουμε τους ρύπους μας, το ανθρώπινο είδος θα κινδυνεύει όλο και περισσότερο.

Τόσο η υγεία μας όσο και οι πόροι του οικοσυστήματός μας στους οποίους βασιζόμαστε θα απειλούνται και θα υποβαθμίζονται όλο και περισσότερο (τρόφιμα, νερό κλπ).

Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εξαφάνιση ειδών στα οποία βασιζόμαστε για τη διαβίωσή μας, το οποίο θα οδηγήσει σε πολύπλευρες οικονομικές επιπτώσεις.



Βασικές Λύσεις

Για να μειώσουμε τους κινδύνους της ρύπανσης στο μέλλον για την επιβίωσή μας και την καλύτερη δυνατή διαβίωσή μας είναι η άμεση μείωση των ρύπων μας.

Η μείωση των ρύπων μπορεί να γίνει με:

Αυστηρή νομοθεσία με αληθινά και σοβαρά πρόστιμα προς τις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες που ρυπαίνουν
Εγκατάλειψη της κουλτούρας της υπερκατανάλωσης
Υποστήριξη και επιβράβευση πολιτικών και επιχειρήσεων που υποστηρίζουν και εφαρμόζουν την άμεση βιώσιμη μετάβαση



Τι συμβαίνει με 2 λόγια

Η ευημερία της ανθρωπότητας βασιζόταν ανέκαθεν στην βιοποικιλότητα.Όμως η ταυτόχρονη αδιαφορία μας για την προστασία της την έχει φέρει σε μια κατάσταση κατάρρευσης με πάνω από 100 είδη να εξαφανίζονται κάθε μέρα.



Πώς έγινε

Η μη-βιώσιμη ανάπτυξη του ανθρώπου και των δραστηριοτήτων του, οδήγησε στην άμεση καταστροφή πολλών οικοσυστημάτων που για δισεκατομμύρια χρόνια αναπτύσσονταν υγιώς και με τον βιώσιμο τρόπο που γνωρίζει ο πλανήτης μας.

Μετά από περίπου 200 χρόνια υπερ-ανάπτυξης, η κατάρρευση της βιοποικιλότητας όπως ήταν φυσικό κι επόμενο έχει ήδη ξεκινήσει. Η ανεξέλεγκτη αποψίλωση των δασών, η αστικοποίηση, η βιομηχανική ρύπανση, η κλιματική αλλαγή, το υπέρμετρο κυνήγι και η εισαγωγή χωροκατακτητικών ειδών, τα οποία διατάραξαν σοβαρά τα φυσικά οικοσυστήματα και τις οικολογικές ισορροπίες σε ολόκληρο τον κόσμο, είναι μερικές από τις αιτίες αλλά και προβλήματα που έχουμε να διαχειριστούμε.



Πώς μας επηρεάζει σήμερα

Η απώλεια της βιοποικιλότητας αναμένουμε να επηρεάσει τις διάφορες τροφικές αλυσίδες και κατ' επέκταση την επισιτιστική μας ασφάλεια, τη δυναμική των ασθενειών και την μεγαλύτερη έξαρση πανδημιών στον άνθρωπο και να μειώσει σοβαρά φυσικούς πόρους που είναι ζωτικής σημασίας για την ανθρώπινη επιβίωση και ευημερία.

Αν όλα αυτά συμβούν χωρίς να αποκόψουμε την ορμή που έχει δημιουργηθεί μέχρι σήμερα, ο κίνδυνος της κατάρρευσης του πολιτισμού μας δυστυχώς μοιάζει να είναι φυσικό επακόλουθο.



Τι να περιμένουμε στο μέλλον

Χωρίς την άμεση προστασία των επιμέρους οικοσυστημάτων, η αλυσιδωτή αντίδραση θα οδηγήσει σταδιακά ακόμα και στην κατάρρευση του ίδιου του ανθρώπινου πολιτισμού.



Βασικές Λύσεις

Για να καταπολεμήσουμε την κατάρρευση της βιοποικιλότητας, χρειάζεται να:

προστατεύσουμε τα φυσικά οικοσυστήματα
αποκαταστήσουμε τα κατεστραμμένα ή υποβαθμισμένα οικοσυστήματα,
εφαρμόσουμε βιώσιμες γεωργικές και αλιευτικές πρακτικές,
ελέγξουμε τα χωροκατακτητικά είδη
ενισχύσουμε τις πολιτικές διατήρησης και τις πρωτοβουλίες ευαισθητοποίησης

Γενικά η άμεση δράση ώστε να εξυγιάνουμε τον τρόπο ζωής και παραγωγής μας είναι μονόδρομος αν θέλουμε ο ανθρώπινος πολιτισμός να μη ζήσει τα χειρότερα μέσα στις επόμενες δεκαετίες.

ΜΑΘΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ