ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΤΗΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ
Ποιες ανθρώπινες δραστηριότητες καταλήγουν να είναι και οι βασικές αιτίες της Απώλειας της Βιοποικιλότητας;
ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΝΑΝΕΩΣΗ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2024
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΕΛΙΔΑΣ:
ΕΙΣΑΓΩΓΗ: ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΤΗΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ
Η απώλεια της βιοποικιλότητας του πλανήτη μας απειλεί να εξελιχθεί σε κατάρρευση.
Πως όμως συμβαίνει αυτό; Ποιες είναι οι αιτίες και ποιος είναι ο ρόλος που έχουμε παίξει ως είδος σε αυτό;
Οι τρείς (3) βασικές υπερ-αιτίες που έχουν συμβάλει:
- Η μη βιώσιμη κουλτούρα την οποία έχουμε αναπτύξει
- Οι ανθρώπινες δραστηριότητες που συμβάλλουν στην υποβάθμιση των οικοσυστημάτων
- Οι αλληλεπιδράσεις που συμβαίνουν στους μηχανισμούς του πλανήτη και προκαλούν περαιτέρω υποβάθμιση των οικοσυστημάτων
ΜΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ
Αν θέλουμε να διασφαλίσουμε το αύριο μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο θα πρέπει να κάνουμε γενναία την αυτοκριτική μας και να κατανοήσουμε πως δημιουργήσαμε το ευρύτερο πρόβλημα.
Η ευθύνη βέβαια δεν μοιράζεται σε όλους εξίσου, όπως όμως και οι επιπτώσεις. Μεγαλύτερη και πιο άμεση ευθύνη έχουν ο πολιτικός και ο επιχειρηματικός χώρος αλλά τις επιπτώσεις σε μεγαλύτερο βαθμό θα τις βιώσουν οι κοινωνίες και οι πολίτες ξεκινώντας από τα πιο αδύναμα στρώματα.
ΑΠΟ ΚΡΑΤΗ & ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ & ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ
- Έλλειψη επαρκούς ενημέρωσης και κατανόησης των προβλημάτων, των αιτιών, των επιπτώσεων και του ρόλου που διαδραματίζουν οι ίδιοι
- Αδιαφορία συμπερίληψης ειδικών και καταρτισμένων συνεργατών στη διαδικασία στρατηγικού σχεδιασμού & τη λήψη αποφάσεων
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ & ΗΘΙΚΗ
- Ελιτισμός, ατομικισμός και αδιαφορία για τις κοινωνίες και τις επόμενες γενιές
- Αδιαφορία για τις πραγματικές επιπτώσεις των πρακτικών τους
- Εξυπηρέτηση προσωπικών συμφερόντων
- Εξυπηρέτηση συμφερόντων από lobbies
ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ
Απουσία πρακτικών πολιτικών ικανοτήτων:
- Σχεδιασμός στρατηγικής βιωσιμότητας
- Οργάνωση & διοίκηση υγιών κυβερνητικών/πολιτικών δομών
- Βιώσιμη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού, πόρων και υποδομών
Αναποτελεσματικότητα:
- Επιτηδευμένη για εξυπηρέτηση συμφερόντων
- Μη επιτηδευμένη εξαιτίας έλλειψης ικανοτήτων
ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ
- Μη προώθηση της περιβαλλοντικής ενημέρωσης
- Μη προώθηση βιώσιμων λογικών & λύσεων
- Ελλιπές νομοθετικό περιβαλλοντικό πλαίσιο
- Αδιαφορία ή/και αδυναμία ελέγχου και επιβολής της υπάρχουσας περιβαλλοντικής νομοθεσίας
- Ελλιπείς υποδομές
- Υποστήριξη (νομική & οικονομική) επιβλαβών βιομηχανιών & lobbies
- Ελλιπείς επενδύσεις σε πράσινες λύσεις
- Εξαπάτηση των πολιτών (Fake news & greenwashing)
ΑΠΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΕΣ
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ & ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ
- Έλλειψη επαρκούς ενημέρωσης και κατανόησης των προβλημάτων, των αιτιών, των επιπτώσεων και του ρόλου που διαδραματίζουν οι ίδιοι
- Αδιαφορία συμπερίληψης ειδικών και καταρτισμένων συνεργατών στη διαδικασία οργανωτικού σχεδιασμού & τη λήψη αποφάσεων
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ & ΗΘΙΚΗ
- Ελιτισμός, ατομικισμός και αδιαφορία για τις κοινωνίες και τις επόμενες γενιές
- Αδιαφορία για τις πραγματικές επιπτώσεις των πρακτικών τους
- Εξυπηρέτηση προσωπικών συμφερόντων
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ
Απουσία πρακτικών επιχειρηματικών ικανοτήτων:
- Σχεδιασμός στρατηγικής βιωσιμότητας
- Οργάνωση & διοίκηση υγιών επιχειρηματικών δομών
- Βιώσιμη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού, πόρων και υποδομών
Αναποτελεσματικότητα:
- Επιτηδευμένη για εξυπηρέτηση συμφερόντων
- Μη επιτηδευμένη εξαιτίας έλλειψης ικανοτήτων
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ
- Μη προώθηση της περιβαλλοντικής ενημέρωσης
- Μη προώθηση βιώσιμων λογικών & λύσεων
- Ελλιπές περιβαλλοντικό πλαίσιο λειτουργίας
- Αδιαφορία ή/και αδυναμία ελέγχου και επιβολής του υπάρχοντος περιβαλλοντικού πλαισίου
- Ελλιπείς υποδομές
- Lobbing πολιτικών και περαιτέρω διαφθορά της πολιτικής εξουσίας
- Ελλιπείς επενδύσεις σε πράσινες λύσεις
- Εξαπάτηση των πολιτών (Fake news & greenwashing)
ΑΠΟ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ & ΠΟΛΙΤΕΣ
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ & ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ
- Έλλειψη επαρκούς ενημέρωσης και κατανόησης των προβλημάτων, των αιτιών, των επιπτώσεων και του ρόλου που διαδραματίζουν τόσο οι ίδιοι όσο και οι πολιτικές και επιχειρηματικές δυνάμεις
- Φανατισμός εναντίον των επιστημονικών δεδομένων / διάδοση fake news
ΣΚΕΨΗ & ΗΘΙΚΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ
- Ατομικισμός με ταυτόχρονη αδιαφορία για τους κινδύνους που οι ίδιοι θα βιώσουν
- Αδιαφορία για την πραγματικότητα που θα βιώσουν οι επόμενες γενιές
- Αδιαφορία για τις πραγματικές επιπτώσεις των πρακτικών τους
- Συμμετοχή σε σχέσεις συμφέροντος με πολιτικούς για αποκόμιση προσωπικών οφελών
ΑΣΚΗΣΗ ΤΟΥ ΡΟΛΟΥ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ
- Αποχή από τα κοινά και αδιαφορία για τις επιπτώσεις
- Μικρο-συμφεροντολογική συμμετοχή στα κοινά και αδιαφορία για τις επιπτώσεις
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ
- Κουλτούρα υπερκατανάλωσης
- Κουλτούρα μιας χρήσης
- Υποβάθμιση των λογικών repair, reuse & donate
- Σπατάλες (ενέργειας, τροφίμων, νερού κ.α.)
- Υπερ-κρεατοφαγική δίαιτα
ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Οι ανθρώπινες δραστηριότητες μέχρι σήμερα δεν κατάφεραν να φτάσουν ένα επίπεδο βιώσιμου σχεδιασμού το οποίο θα μας προφύλασε από τις επιπτώσεις μιας γενικότερης κρίσης του οικοσυστήματος σαν αυτή που έχει ξεκινήσει.
Ποιες είναι οι βασικότερες ανθρώπινες δραστηριότητες όμως που προκαλούν την απώλεια της βιοποικιλότητας;
ΥΠΕΡΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ
- Αλιεία, υλοτομία, θήρα, γεωργία, εξόρυξη.
- Υπερεκμετάλλευση πόρων με ρυθμό ανώτερο από τον ρυθμό ανανέωσης.
Παράγοντες: Αυξημένη ζήτηση, κακή διαχείριση, παράνομες δραστηριότητες.
ΑΠΩΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ ΟΙΚΟΤΟΠΩΝ
- Αστικοποίηση, αποψίλωση δασών, ρύπανση, υπερβόσκηση.
- Καταστροφή και κατακερματισμός φυσικών οικοσυστημάτων.
Παράγοντες: Γεωργία, κτηνοτροφία, μεταφορές, βιομηχανία.
ΕΙΣΒΟΛΗ ΞΕΝΙΚΩΝ ΕΙΔΩΝ
- Εισαγωγή και εξάπλωση ειδών σε μη ιθαγενείς περιοχές.
- Ανταγωνισμός με ντόπια είδη, διαταραχή τροφικών αλυσίδων.
Παράγοντες: Εμπόριο κατοικίδιων, μεταφορές, γεωργία, κηπουρική.
ΟΙ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ
Τόσο η κλιματική αλλαγή όσο και η ρύπανση του πλανήτη επηρεάζουν έντονα την βιοποικιλότητα είτε με άμεση είτε με έμμεση υποβάθμιση των οικοσυστημάτων.
ΦΥΣΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ
ΩΚΕΑΝΙΑ ΡΕΥΜΑΤΑ
- Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τα ωκεάνια ρεύματα, τροποποιώντας την θερμοκρασία και την οξύτητα του νερού.
- Αυτό μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στα θαλάσσια είδη και οικοσυστήματα, επηρεάζοντας τροφικές αλυσίδες και μεταναστευτικά μοτίβα.
ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ
- Πυρκαγιές, πλημμύρες, ξηρασίες και ηφαιστειακές εκρήξεις μπορούν να οδηγήσουν στην απώλεια και υποβάθμιση οικοτόπων.
- Η ανθρώπινη δραστηριότητα, όπως η κακή διαχείριση γης και η αστικοποίηση, μπορεί να αυξήσει την συχνότητα και ένταση των φυσικών καταστροφών, επηρεάζοντας δραματικά την βιοποικιλότητα.
ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ
- Η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος μπορούν να ευνοήσουν την εξάπλωση ασθενειών σε άγρια ζώα και φυτά.
- Η απώλεια βιοποικιλότητας μπορεί να μειώσει την ανθεκτικότητα των οικοσυστημάτων στις ασθένειες, οδηγώντας σε μαζικές εξαφανίσεις.
ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ
- Η ανθρώπινη δραστηριότητα, όπως η χρήση λιπασμάτων και η ρύπανση, μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των θρεπτικών ουσιών σε υδάτινα και χερσαία οικοσυστήματα.
- Η ευτροφία και η ανθοφορία φυκών μπορούν να διαταράξουν την ισορροπία των οικοσυστημάτων, επηρεάζοντας την βιοποικιλότητα.
Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ
Η κλιματική αλλαγή μέσω:
- της ανόδου της θερμοκρασίας, των ακραίων καιρικών φαινομένων, τις αλλαγές στα ωκεάνια ρεύματα κ.α.
- της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων
αλληλεπιδρούν και συμβάλλουν έντονα και στην απώλεια της βιοποικιλότητας
Αν θέλεις να ξέρεις περισσότερα, επισκέψου τη σχετική σελίδα.
Η ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ
Η ρύπανση του πλανήτη μέσω:
- των χημικών ουσιών, των πλαστικών, του πετρελαίου, των αστικών λυμάτων κ.α.
- της μόλυνσης του εδάφους, του νερού και του αέρα
αλληλεπιδρούν και συμβάλλουν έντονα και στην απώλεια της βιοποικιλότητας.
Αν θέλεις να ξέρεις περισσότερα, επισκέψου τη σχετική σελίδα.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
Η βιοποικιλότητα, η αξεπέραστη ποικιλία ζωής του πλανήτη μας, που η φύση δημιούργησε με τόσο κόπο, έρχεται αντιμέτωπη με άνευ προηγουμένου απειλές. Η ανθρώπινη δραστηριότητα, μέσω της καταστροφής οικοτόπων, της ρύπανσης και της κλιματικής αλλαγής, ασκεί ασφυκτική πίεση στα φυσικά οικοσυστήματα.
Η απώλεια βιοποικιλότητας δεν είναι απλά ένα περιβαλλοντικό πρόβλημα, αλλά αγγίζει άμεσα την υγεία, την τροφή και την ασφάλειά μας. Η εξαφάνιση ειδών, η υποβάθμιση του εδάφους και η μείωση των υδάτινων πόρων αποτελούν μερικές μόνο από τις συνέπειες.
Η αντιμετώπιση της απώλειας της βιοποικιλότητας απαιτεί δραστικές αλλαγές. Η υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών, η προστασία των οικοσυστημάτων και η στροφή προς καθαρές μορφές ενέργειας είναι απαραίτητες για να διασφαλίσουμε ένα υγιές μέλλον για τον πλανήτη και τις επόμενες γενιές.
ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
ΠΗΓΕΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
- The Guardian - Πώς αυξήθηκε ο παγκόσμιος πληθυσμός από το 1950;
- National Geographic - Εγκυκλοπαιδικό λήμμα για τη Βιοποικιλότητα
- Ground Report - Έρευνα για την καταστροφή των δασών
- IUCN - Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης / Βιοποικιλότητα
- American Museum of Natural History - Τι είναι η βιοποικιλότητα;
- World Economic Forum - 5 λόγοι για τους οποίους η βιοποικιλότητα έχει σημασία - για την ανθρώπινη υγεία, την οικονομία και την ευημερία σας
- BBC - Τι είναι η βιοποικιλότητα και πώς την προστατεύουμε;
- Our World in Data - Βασικές πληροφορίες για τη βιοποικιλότητα
- European Environment Agency - Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος / Βιοποικιλότητα
- WHO - Βιοποικιλότητα και Υγεία
- NRDC - Πώς ορίζουμε και μετράμε τη βιοποικιλότητα - και γιατί ακριβώς είναι τόσο σημαντική;
- UN - Βιοποικιλότητα: οι λύσεις μας βρίσκονται στη φύση
- ΕΟΔΥ - Μπορρελίωση / Νόσος Lyme
● ΔΙΑΦΟΡΑ ●
Web Εργαλεία
Σε αυτό το site μπορούμε να δούμε όλα τα καταγεγραμμένα είδη που υπάρχουν σε κάθε περιοχή του πλανήτη (Και για την Ελλάδα)
Ο Κόκκινος Κατάλογος Απειλούμενων Ειδών της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης, που δημιουργήθηκε το 1964, έχει εξελιχθεί στην πιο ολοκληρωμένη πηγή πληροφοριών για την παγκόσμια κατάσταση διατήρησης των ειδών ζώων, μυκήτων και φυτών.
Οι γνώσεις μας για τις πολλές μορφές ζωής στη Γη - ζώα, φυτά, μύκητες, πρωτόζωα και βακτήρια - είναι διάσπαρτες σε όλο τον κόσμο σε βιβλία, περιοδικά, βάσεις δεδομένων, ιστότοπους, συλλογές δειγμάτων και στο μυαλό των ανθρώπων παντού. Φανταστείτε τι θα σήμαινε αν αυτές οι πληροφορίες μπορούσαν να συγκεντρωθούν και να είναι διαθέσιμες σε όλους - οπουδήποτε - σε μια στιγμή. Αυτό το όνειρο γίνεται πραγματικότητα μέσω της Εγκυκλοπαίδειας της Ζωής.
OBIS - Ocean Biodiversity Ocean System
Το OBIS είναι ένα παγκόσμιο κέντρο συγκέντρωσης δεδομένων και πληροφοριών ανοικτής πρόσβασης σχετικά με τη θαλάσσια βιοποικιλότητα για την επιστήμη, τη διατήρηση και την αειφόρο ανάπτυξη.
Websites
Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας - Βιοποικιλότητα
Η επίσημη σελίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την Διαχείριση του Φυσικού Περιβάλλοντος και της Βιοποικιλότητας.
Δικτυακός Τόπος για τη φύση και τη Βιοποικιλότητα
Δικτυακός ιστότοπος που αποτελεί πύλη ενημέρωσης και διάχυσης δεδομένων και πληροφοριών για τη φύση και τη βιοποικιλότητα της Ελλάδας.
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ευρωπαϊκής Ένωσης
Η επίσημη σελίδα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Βιοποικιλότητα. Παρουσίαση της στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030.